Akcja utworu „ Niewola tatarska ” toczy się w pierwszej połowie XVII wieku na południowo-wschodnich kresach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Utwór pisany w formie pamiętnika Aleksego Zdanborskiego.
Zdanborski – ubogi szlachcic – nieszczęśliwie kocha się w córce bogatego magnata, pannie Marysi. By stać się godnym ukochanej, zaciąga się do wojska. Wierzy, iż w służbie wojskowej okryje się sławą i zd...