cover

Bibliografische Informationen der Deutschen Nationalbibliothek
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen Nationalbibliografie detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über www.dnb.de abrufbar.

© 2016 Ewald Eden

texte

ewald eden

illustrationen

gafrise & kensise

einbandgestaltung

anett wassermann

foto rückseitiger einband

franz dreidax

ISBN Nr: 9783741260483

Herstellung und Verlag

BoD - Books on Demand GmbH, Norderstedt

Inhaltsverzeichnis:

Een heelet Huus to lääsen . . .

Dat wee loat worden güstern Oabend. Ji weeten joa ok säker wo dat is. Man word hier noch uphollen – man schnakkt dor noch een Word mehr as man eelich vöör har, un wäch is de Tied. Ikk hör nu mennich Mannsbild nikkoppen un denken, dat käen ikk van mien Froo.

Oaber glöövt mi – us Mannslüü geböört dat netso foaken. Na – is joa ok liekers. Schmörgens wee ikk noch bi mien Schrieverkolleechin wäst – wi mussen wat unwichtichs bekoakeln. Wenn see nich to mi sächt har, ikk moot mi nödich hensetten to schrieven – dat har angoahn kunnt wi seeten nu noch tosoamen. Dat blods mit an de Kant. Een Geschicht seet hör dwarß in d’ Böst – de wull un wull nich an d’ Lucht. See wull all de Schiet in de Ekk schmieten – so vergrellt wee see.

Buten weesen ok noch de Handwaarkers togaang – een Sömmerhuus för de Winterdach to boon – un dat, wat see för hör Roadiosendung to Papier brengen muß, seet hör in d’ Nakk as een Seeülk vöör d' Wangerooger Looch.

Bevöör dat denn anfung to dönnern hevv ikk mi gau verkrömmelt – wiel, vöör Gewitters hevv ikk jümmers noch bannich Manschetten.

Weeten wull ikk nu oaber doch, ov see dat, wat see sükk vörnoahmen har, aal henkräägen har. Wiel – ikk bün joa nich neeschierich – mi leech dor eenfach wat an. Ikk har mien Schluuren noch gannich an, dor hevv ikk all bi hör anpingelt. See wee ok furss an d’ Schnakkfatt – net as wenn see dor up sääten har. Mien eerste Froach – wat moakt dien Kind? Oohh - sächt see – dat is good worden – wi köänt dor vanoabend all in sitten. Nänä – ikk meen nich jo Sömmerhuus för de Winterdach – ikk meen dien Schrieveree. Oohh so - de is ok kloar – kreech ik to hörn. Un denn löpt dor noch achteran – de Geschicht to schrieven hett netso laang düürt, as dat Huus to boon. Kiek – un dat meen ikk mit: Een heelet Huus to lääsen.

Een is nix - un nümms is wat . . .

Us Frünndin is van Natur hoast so as ikk - hoast säch ikk - denn see is joa een Froominsch. Wenn ji weeten wat ikk dormit meen.

Steenbukken as wi sünd, rieten wi foaken an dat sülvich Tauennen. Drufelhaftichkeit möächt wi ganich - wi stoat an leevsten alleen in d' Köäken, un röört in de Potten - so as dat nödich deit.

Wat dor denn bi rutkummt, kanns meesttied good verknusen - ok wenn de een ov anner Stoolwaarmholler dor een scheeven Achtersten bi trekkt.

Wi kieken mit us Pennholler dör de Welt, un loaten dat wat wi seecht to Papier lopen.

Sien Läävdach hevvt irgendwekke Minschen versöcht us in een Vereen ov so'n äänlichs Spillwaark fast to tüddern - dat geit nich, hevvt wie sächt - denn ritt us dat de Brägen utnanner - hevvt dat ok jümmers good wiet wächhollen kunnt.

Bit up een - tweemoal, de wi dat versöcht hevvt. Dat is meist ok so liekut in d' Büks goahn - as bi Minschen, de heel genau weeten, dat see to d' hieroaden nich döögen - liekers oaber jümmer wäär Joa särgen.

Een langen Tied har dat good goahn - un denn hett sükk us Frünndin wäär breetschloahn loaten - eder nich ut Övertüügung, woll mehr üm dat ewige Nöögen een Ennen to moaken.

Wat hett dat Drufel van Vereensmeier sükk hööcht, dat see so een quekksülvriegen, weltlüftigen Minschen towunnen harn.

Bi de eerste Versammlung wull us Frünndin man ähm mit de natte Finger in d' Lücht spöären, ut wekker Richt de Wind stunn, dor seet see ok all in d' Festutschuß.

See keem sükk vöör as so een Wicht, dat good to Wäech is - un bi d' Bäedenmoaken faststäelt, dat see wat Lütts kreegen hett.

Nu worhen mit d' Kind in d' Koal? Van Natur sörcht „Froo“ joa all dorför, dat dat Kind waarmhollen wurd.

See hett sükk düchdich inbrocht - hier Ideen henschmäten - dor achterto besörgen - hier wat schrieven - dor wat in d' Richt buugen. See is bi dat foaken stuur Waark ok van nümms stört worden.

Blossich - wenn dat dör hör Doon allens licht un lieklang leep, keem see vöör Gekauel van de Experten gannich to Word. Dat gung een Tiedlang so - see schnakk heel nich mehr över hör Vereen. Un machs bi sowat froagen – denn keem man sükk joa rein neeschierich vöör.

Laang kunn dat oaber nich mehr goodgoahn - hör anners so moi Hoar wee nich mehr an gliemen - dat fiene Gesiächt kreech een geelschen Klöör, un an d' Lääven wor see kaarnmelksmoager.

Dat wee wüggelk nich mehr mit antokieken. Ikk har mi all een poarmoal van binnen een Stööt gääven - oaber so een stoafastet Minschenkind wat to särgen - dat faalt all düchdich stuur.

Kiek - as dat in d' Lääven foaken so is - hett sükk dat wäär van sülvst trechtlopen. An een Vöörjoahrsoabend tikkert mien Froo mi an, un wiest in d' Noabertuun. Us Frünndin har eelich in d' Versamm-lung sitten mußt, dat wussen wi. Oaber nää - see steit in Boadtüüchs up d' Hoff, un is düchdich mit Woater an kleien. See wee dorbi an singen un an tütern - dat geev rein keen kloared Bild. Mit een Been stunn ikk all up d' Sprung - ikk tööv blods dat mien Froo mi antikkern de, ikk schull hengoahn un hör froagen. Oaber nä - dor keem nix. Nu meen ikk all jümmers, ikk bün nich neeschierich - mien Froo is dat joa woll noch minner. Örnungshalwer bün ikk denn ut mien eegen Begeer to hör röäverschuffelt – dat is mi stuur fallen, dat köänt ji mi glööven - un hevv so ganz unbedeelicht froacht: „Is di dat nich to kollt - un muß du nich eelich up d' Versammlung wääsen?“ See weih aal wat för mi hen un her – hoast so as Claudioa Schiffer up de Malediven - un denn kreech ikk to hörn - kollt is mi dat woll, un Versammlung is nix mehr - oaber dat Reinmoaken is nödich - dat stunn mi näämich bit an d' Halsgatt - mit disse Festutschiß!"

Een Kantorleiden . . .

In d‘ Olldach givt dat joa een büld to beschikken – man moot hierhen – man moot dorhen – un sass moot man ok moal up een Amt.

Up een Amt muß ikk de letzte Doagen ok. Wat ikk dor schull, dat wuß ikk eelich sülvst nicht so recht. Ikk har een Tiedlang vöördem een Andrach ovkgääven. Nu wee mi Bescheed in d‘ Huus fluttert – ikk schull mi dor sehn loaten! Nä, nä – nich dat de Soak all ovhüdelt un genäämicht wee – so wee nich! Wor lääven wi denn? Bi Preußens is dat all jümmers so wääsen, dat nich so flink schoaten ward.

Also – in dat groode Huus weesen woll an de dartich Amtsstuuven. Ikk hevv hör nich nipp un nau tellt. Nich dat nu de een ov anner meent, ikk kunn nich bit dartich tellen – DAT kann ikk wiers, denn so döäsich bün ikk doch woll nich.

In aal disse Kantors sitten Minschen, de irgendwat amtliches beschikken. Schull man meist üm meist annäämen. Denn worför sitten see anners dor – hevv ikk bit nu in mien kinnerhaftigen Verstand tominnst glöövt. Ikk wee disse Schrievdischsitters all so een bäten an beduuren.

Een ölleren Andrachsteller – de all säker een Stünn’n langer tööven de as ikk – un bi mi ween dat all twee Stünnens – hett mien Denken denn noaderhand rein ut d‘ Richt brocht.

Wi drufelden us dor woll noch mit Stükk ov wat tein Lüü vöör een Dör rüm. Aal mit dat sülvige – ov hoast dat sülvige Begeer. Een Minsch wee all de Onibus wächfoahren, de kunn nu eers Oabends wäär noa Huus andoal. Man kann sükk licht utmoalen, wu de Stimmung wee. Denn - de anner nägenuntwintich Dören ween schiens bloßich för de Hülpslüü dor.

Aal fiefmoal Oogenblenkern seech man de Kantorminschen van een Dör in een annern wesseln. Meist ween dat Froolüü – as dat nu moal so is bi de Behörden.

Un komisch is dat – de meesten lärgen een heel besünner Gangoart vöör. So een bietji is dat Bedenken in mien Kopp, dat de Minschen, wenner see in so een Amtsstuuv anfaangen willt – dat amtliche Lopen extroa bibrocht word.

Dorför mooten see denn de Frünnelkkeit tägenöver de Besöökers– dat glööv ikk hoast – intuuschken.

Noa so Stükk ov wat hunnerd bit tweehunnerd-szäßtich moal een amtlich Achterdeel an us vöörbischuffeln sehn, sää doch dissen ölleren Kierl verrafftich to sien Noaber: Weets wat Hein – bi jeden tweeden breeden Froolüümors de di in dien Läven över de Padd löpt, kanns wiers wääsen – dat dat een Froominsch is, de de heele Dach in Huus sitt, un Beerbuddels tellt – ov dat is een, de up irgendeen amtlich Kantorstool sükk dit Leiden wächhoalt hett. Kiek – un dat meen ikk as ikk sää – he hett mien Denken ut de Richt brocht.

Een links, een rechts, twee fallen loaten …

Vandoach sücht man dat allwäär foaker - Froonslüüd sitten tosoamen bi een Klöönschnakk ov vöör de Kist mit de lopend Billers un sünd an strikken. In mien Büksenschietertied seech man hoast keen Moder ov Deern, de mit Hannen in d' Schoot seet - överall klipper un klapper dat - strikken - häkeln - stoppen - neien - dat wee meist Huusmusik. Wenn de Köäkenoaben denn dorbi an knistern un knastern wee, un de Sprenkels van dat Füür leepen an de Dekk lang - denn kunn d' ok good angoahn, dat de Wichters - liekers ov jung ov olld - anfungen to singen. Een weeken Puustmusik ov een van de Mannslüü mit een Trekkbüdel mook dat Bild rund. Mien Kusin Metoa - wat mien Moders öllsten Süsters öllste Deern wee - de wee joa noch ut disse ollerwelsche Tied. Hör Ansichten weesen tiedlööpich - nich dat nu een meent, see wuß nich wat een Köäkendreier ov een Huulbessen is. Nä, nä - well dat denkt, de hett Metoa nich kennenliert - de wee sowat van weltoapen - sogoar bi d' Schlukkdrinken kunn see dat so mennich Kerl hollen. Wenn Visit keem, wee see blied, in d' Röäkelstool sitten blieven to köänen. Wiel - see wee noch gannich in d' Wesseljoahren, dor kunn see all nich mehr bestich to Foot. De Knoaken, de een Froolüümors breet moaken, weesen verschlääten.

Bi Metoa Visit oahn Tee dat wee as een Froominsch oan Böst - oaber netso hör denn noa d' Teedrinken een lütten Sööpke dorto. Laang düür dat meist nich, bit de eerste Buddel güüst wee - denn laang Metoa so in Sitten üm de Dörpoal in d' Schloapkoamer rin - un har een neän Buddel in d' Füüsten. De stunnen dor so up d' Grund - moi handwaarm. Well glubsch keek un de Nöäs kruus mook - vanwägen de Blööm van de waarme Genever - de kreech körtballerich to hörn: De keen waarmen Schlukk mach - de is een Lekkerbekk. Kiek - un nümms sää mehr wat! So is dat in d' Lääven - brukt blods een Respektsperson wat särgen, un stuuv is dat Gesetz - mach dat ok noch so klüterhaftichs Tüünkroam wääsen. Wenn ji dat so hört, seecht ji all dat Metoa good mit de Tied goahn is - blods dat Noadelklappern, dat har see van hör Deernstied an nich ovlächt. Dat geev nix, wat Metoa nich all in Maschken kledd har. In d' Öller is dat denn in d' Kopp bi hör so'n bietji dörnanner lopen - nich dat see as Dwarßlöper över d' Footdeel kroop - nänä - well hör Geböören nich mit vöörtieds verglieken kunn - de keem dor heel nich achter. Blossich Sini - hör Dochter - de stunn dor mirdenmanken, wenn see sää: wor kriech ikk blods aal de eenbeenigen Kreechsinvaliden her - Moder strikkt in een Tuur linker Sokken.

Een lüütji Denkmoal …

Dat wee een Settji noa de groode Weltenbrand. Dat Füür wee woll ut, oaber dat buten ümto kunns noch good ansehn dat dat düchdich luntjiet har.

För eenfach Minschen – de nix in d’ Schapp verstoaken un dör de Tied brocht harn – wee dat man een bannich haart Gnöösen.

Up us Noaberschkupp woahn een jung Famili. Jüüst dat see freet un son lütten Ovlärger tüücht harn.

See woahnden to ‚Untermiete’. Wenn vandoach jünger Lüü dornoa froachst, de weeten rein nich mehr wat dat heet. Mit een Koamer mussen see utkoamen – dor bi us Noabers ünner d’ Dakk.

See harn keen Boadstuuv för sükk, un Klosett geev dat blods een in d’ Huus – stuuv an de Buterdör. Dor wee keen Schloapkoamer un keen Köäken up de twalf Veerkantmeter. Tüschen de Müüren, de disse twalf Veerkantmeter utmooken leep dat Lääven.

Dor wuur koakt – dor wuur äten – dor wuur wuschken – dor wuur schloapen – dor wuur sükk taacht un dor wuur Leevde moakt.

Wenner dor denn all soveel tüschen de Müüren wee – mach woll de een ov anner meenen, de sükk dat van rüggels bekikkt – denn wee dor doch heel keen Bott mehr för Freud.

Oaber goa man mit dien Denken een bietji nörder ran an dat ole Bild – denn spöörst du de Bliedschkupp, de domoals bi aarm Lüü to Huus wee.

‚Hein duk di’ nöömden see aal denn grooten moagern Keerl, de elker Mörgen bi dat eerste Hoahnenkreien ut Huus gung. Schoon un schier, mit sien klöäterich Tüüchs an d’ Liev. Üm to Foot de dartein Kilometers bit noa d’ Köälenhoaben to lopen, üm dor föör Jan Eilers de Waggons, de ut Köälenpott keemen, to entloaden – mit Schüpp un Förk. Elker Dach mook he twee groode Frachtwoagens leddich. Een Mark un twalf Pennings kreech he dorför in d’ Stünnen. Jeden Dach de he van düster bit düster scheppen – un denn wäär to Foot de dartein Kilometers retuur noa de twalf Veerkantmeter in de sien Anni up hüm tööf. Sien lütten Jung de kreech he blods in Schloap to sehn, Schloap de he sülvst foaken för Schmacht nich finnen kunn.

Nich dat ji nu meenen, dat is d’ denn wääsen. Nä nä – wenn us Moder schnaas an d’ Neimaschin seet, üm föör anner lüü Kledoasch torecht to güddern, denn pulter schmoals wat an de Dör. ‚Hein duk di’ har noch een Striepen Hellerd dör de Verdunklung schummern sehn, un schmeet Moder een Sakk Köälen in d’ Deel. As bedankt för moal een Büx för de Jung – moal een Kleed för sien Anni, ov moal een reschkoapen Pott Äteree för see aal dree tosoamen. De Köälensakk har he de dartein Kilometers up d’ Nakk droagen. Tja – un de Waarmte, de us domoals de Köälen in d’ Huus brocht hevvt – de hett mi nu de Stoff gääven för dit lütji Denkmoal an ‚Hein Duk di’.

Een oapen Breef an Charly Arnecke …

Mien leeve Frünnd – ikk hevv vöörmörgens dien neeä Speegelploatje krägen. Ikk moot di glieks antern. Dat will ikk nu nich stilkens un saacht doon – ikk moot dat luut särgen, dat dat jedeneen hören un lääsen kann.

Villicht dreit sükk dordör dat een ov anner „Denken“ in us Plattdüütschland wäär in de richtige Richt.

Sied Hannes Flesners Ovlääven hett nümms dat Lokk stoppen kunnt, dat he domoals achterloaten hett.

Endlich – endlich – dat dröff ikk woll särgen – kann man wäär över disse Padd lopen. Un noch eens – mien Frünnd – hevv ikk glieks spöärt – de Wind weiht frischker dör de Musik as vöör twintich Joahr. As wenn see dör de Jungmöälen dreit worden is. Mien Booken „dwarß dör d’ Lääven“ de hevvt hör Muskant funnen.

Ikk dank Di mien Frünnd – un dit Bedankt dröffst Du so wiidergääven an Bernhard Ulferts – ov bäter, deel Di dat mit hum.

Dat muß ikk losworden – anners wee ikk dor an ovstikkt.

Haartlich Gröten stüür ikk van Freesland in d’ moie Brookmerland.

Charly – holl di munter un moak wiider so –

Dien Frünnd Ewald

Mien Frünnd Charly kann nich wiedermoaken – he is an Stillfreedach 2005 nich mehr upwoaakt …

Een oapen Breef an Karin Evers-Meyer MdB ...

Leeve Karin Evers-Meyer, de „Delegiertenkonferenz“ van de Sozis in Jewer is joa nu all güstern. Ikk dröff dat so särgen, denk ikk – ikk bün näämich för good szästich Joahrn ok in so een Waarkerhushollen ringeboren. In een Waarkerhushollen, in de Paul Hug un annern ut disse Riech noch mit an d’ Disch hukelt hemmen.

Kiek – un doarüm leeve Karin Evers-Meyer – doarüm blödt mien Haart. Mien Haart blödt över jo Doon – jo Doon, dat ji as ‚Enkel’ as ji jo jümmers so moi beteekend, elker Dach wäär doot.

Un elker Dach poast ji de Minschen in d’ Mors, de ji eelich säker dör de Tied föörn schöält.

Ikk mach nu nich särgen, dat de ‚Annern’ – ikk meen Politikers van de anner Siet – bääter sünd as ji – as du un du un du dor in Berlin ov annerswons. Dat nich! Utnannerhollen kann man jo so blods noch an de Klöör van jo Parteikleedoasch.

As du denn in dien Voaders Stappen rinstappt büst, hevv ikk dorcht – na ja de Deern van denn ollen Evers schall woll dorinwassen.

Dat denken har ikk mi spoaren kunnt. De Deern is nich dorinwussen. Dien Särgen in Jewer – nu jüüst vöör een poar Doach – hett mi dat wäär düdelk vöör Oogen föört. Wat du dor sächt häst över dat Verhältnis van de Ollen to de Jungen – dor haast du di ok glieks up d’ Schlöttploatz henstellen kunnt, un heel luut bölken, dat de Ollen nich mehr in de Gesellschkupp paasen.

Een Originoal . . .

De Welt verlüßt an Buntheit - nich de grode Woahnploatsen - de luuden Milljon'nmetropoln mit hör Köälnstofflucht un de dusend Fensters in een Riech - mit dat noakend Fleesch un de Colamoroal. De lütji Dörpen - dat wiede Land blödt ut. Söök man een Tant Emmoa-Loaden mit een Gurkenfatt un Schuufens föör aal de Olldachsklüterkroam - kiek man ut noa hukelige Krööch, wor de Piependamp van hunnerd un mehr Joahren an d' Böän sitt. Wor de Krööger Moin sächt un mit fief Wöör söben Biller moalt. Wor noch een in d' Hörn sitt un mit sien Trekkbüdel Musik moakt van de di nich de Oorn van d' Kopp faalt. De Karakterkoppen mit binnerwendige Ekken un Kanten worden minner.

De Lüü köänt vandoach bäter mit Kompjuter un Läptop ümgoahn as mit tohörn un denken. Dat is noch gannich so laang Tied her, dor geev dat noch Originoals - so as Fritz Buschker in Wiefels, de van sükk meen dat he bekennder wee as Jesus - ov Thedi Busker - de ole Hoabenkoptein up Hooksiel, de vöör Dörst stoadich Busten in d' Tuung har. Foahrmann Makki Bothe - för Generatschonen van Jewers Kinner de Sünnerkloas – un Adele Tiessler mit hör ‚Cafe Duk di’ an d’ Rüstersieler Stroat gehörn ok in disse Riech. Een heel besünnered Originoal seet oaber up dat Eiland Nördernee - weeten ji dat noch, de ji dorbi wäst sünd? Glieks achter d' Denkmoal - Hinnerk Klausen, de ole Wattföörer - tweemeter hoch un eenmetersömszich an de Siedelskanten. Wenn Dokter Stiekelwier moal weeten wull, wat Hinnerk so an Läävendgewicht up de Wacht broch, denn muß de Melkbuur Meyer mit sien Dreeradkuffi dorher un mit Hinnerk noa Spedi-Fischker sien Veewacht to verfrachten.

Dreehunnerdfüfftich Pund wies de Wachtbalken meist an. Hinnerk har woll een Stüürmannspatent - oaber nich för een Landfoahrtüüch. Kutterkoptein wee he moal wäst. Up d' Drööchte un an Land dee dat för hüm een oled Doamenrad - dat wee Boojoahr nägenteinhunnerdsöben. ‚Gritzner’ kunns dor noch an läsen. So een neemodsch Rad as de Fietsen vandoach sünd, har woll noa d' eerst bestiegen van Hinnerk de Flöägels hangen loaten. Nich so Hinnerk sien Neimaschin - as he jümmer sää, wenneer he sein Rad meen. Hinnerk we een Wattkünnigen up eegen Räkning - sien Kantor har he jümmers bi sükk bi. Twee Gewaltstaaschken hungen an beid Sieden bi d' Lenkstaang doal - un wenn dat in d' Watt gung, denn har he de in d' Füüsten. „Dor is wichtich Reev in“ - dröän he mit sien rüsterk Iisenstiäm - wenn moal een partuu weten wull, wat in de Reisekuffers denn in wee. Schooster Holtenspieker har oaber ok een poar Glanzstükken van Läertaaschken moakt - dor kunn een Seemann dreemoal mit ovsupen - dat Läer wur blods bäter. Kiek - un wenn he denn mit so Stükk ov wat Boadgasten dör d' Watt stöäkel – he wee jümmer as een Oant vöörnwäch un de annern in een Drufel achter hüm an - to vertellen wuß he wiers genooch – denn drei he aal poar hunnerd Trää sien Nakk sinnich noa achtern - wies mit sien Ballerschküppen van Hannen in d' Lücht - un hier - un nääman - un sowat seltens - keem denn ut sien Schwienskopp mit de lütt Mütz dorup. Füfftich Koppen dreiden sükk netso noa achtern un pliesten in de Hääven. Jedeneen wull nix van dat verpassen, wat dat dor gannich to sehn geev. In een Klukk har Hinnerk achter d' Rüärch van de Kiekers een Buddel Beer ut sien Kantortaasch leddich moakt - un noa een Gewaltsbölk keem denn van hüm: Lüü - nu is d' to loat - nu is nix mehr to sehn - loat us man wiedergoahn.

Een richtigen Sömmer . . .

De Sömmer vöör d’ Joahr hett aal, wat so een Sömmer hemmen moot. Dat Quekksülver drifft sükk all länger Tied up Günntsied van de dartich rüm. In heel Jurop word dat Woater minn. De itoaljeenisch Stoatssekretär hett dat woll vöörutsehn, as he sien Spröäk över de grootmuligen Düütschen losloaten hett. Soveel Düütsch Boadgasten as in de anner Joahren kunnen see in dat Süüderland up Stünns gannich verknusen. He hett denn ähm up sien Oart dorför sörcht, dat een Deel in Huus blääven is. Moot man hüm doch verrafftich noch dankboar för wääsen. Wenn he sächt har – Lüü, koamt för d’ Joahr nich hierher – wi sünd an verdörsten, har he wiers sovöäl Kiekers in d’ Land hat – dat har woll en Katastrofe gääven. Up de een ov anner Oart marken wi dat mit de Waarmte bi us ok. In mennich Kopp is näämich towenich Fuchtichkeit – dat Denken löpt nich mehr so lieklang de Brägenwindungen. Man kummt dor sülvst foaken gannich so recht achter. So as Hanne vöörmörgens. Hanne dat is van mien Kusin – wat nu wäär de jüngst Dochter van mien Moders öllste Süster is – also Hanne dat is van mien Kusin de Dochter. See pingel mi vermiddach an. Heel dörnanner wee dat Maidje in d’ Kopp, as see anfung to röädeln. Ikk hevv hör eers wat hen un herlopen loaten, bit ikk hör froacht hevv, wat see mi eelich vertellen wull. Och joa – keem dat denn verbiestert – Ewald - ikk wor olld. Wat schull ikk anners särgen as: Mien Deern – dor vertellst du mi nix nees – dat maark ikk sülvst elker Dach – vöörmörgens muß ikk doch verrafftich eersmoal tokieken, ov ikk noch in d’ Nüst leech – wiel een mit mi an d’ Telefon schnakken wull. Oaber nä – dor wee see nich mit tofrää. Dat is bi di joa noormoal – du büst joa ok dääch Öller – sowat kreech ikk to hörn – ikk, wor ikk doch noch keen een gries Hoar up mien Köäsel hevv. Näman – kummt dat ok allwäär van hör dör de Droaht - wat mi nett ähm ünnerkoamen is – du glöövst dat nich - bi mi is dat reinwäch wat eernsthaftichs – ikk mach Dieter dat gannich vertellen. Dieter is dat Mannsbild wat bi hör bihört. Ganz näävenbi köänt ji doran moal sehn, wo hoch Hanne – wat mien Kusin hör Dochter is - mi inschkätzen deit. Ikk wee in d’ Stadt, sächt see – wat för d’ Huushollen to besörgen. Bi disse Waarmte kanns sowat joa bäter all mörgens doon.

Koam ikk doch jüüst körtpustich un schweeterk noa Huus – wat seech ikk all van wieden? Steit doch so een ollen blikkern Koar up mien Parkplatz. Jungedi – wat wee ikk binnerwendich an d’ schellen. Is sovöäl Bott de heele Stroat langs – nä – moot sükk een son Leulapp van Autofoahrer jüüst vöör mien Huusdör breetmoaken!!! Un wat schall ikk di särgen – as ikk stuv tägen dat Hüdschefüdel stillholl, üm to sehn well dor so unkloog is, dor maark ikk, dat ikk up d’ Foahrrad sitt – un dat moie Auto – wat dor up mien Parkplatz steit - mien eegens is.

Een ruugen Hund …

Soveel Minschen dat in de Welt givt, soveel verscheedens sünd dat ok woll. Oaber as dat so is – van de een kanns doagenlang vertellen, un de anner krist in de groote Faarvpott gannich to sehn.

So een ‚kanns wat van vertelln’ is een poar Joahr mit us dör de Tied lopen. He beteeken sükk sülvst jümmer as Indioaner. Noch to Riekstieden har de Störk hum ut een Woaterpool in Wanne Eikkel trukken. He wees een ächten Köälenpottjung. Van buten wee he knustich as een Eekenboom un bruun as een Törfsood. Dööpt worden wee he mit Emscher-Woater. Dat is son lüütji lopend Woater dwarß dör d’ Köälenpott. Dat Woater rook stilkens su, as wenn Avteeker Pillndreier in siene Mengselpotten togaang wee. Wenn dor een normoal Minsch sien Beenen inhull, denn ween dat noa fief Minüten blods noch Knoaken. Kiek – un in dat Woater gungen de Jungs boaden.

Well dor denn mit dör wee, de kunn dat Lääven mit nix mehr taargen.

Wi läävden ok son bäten as ‚Zigeuners’ up us Tuuren dör de Welt – un dat gefull ‚Texas Bill’ as wi hüm nöömden.

Een büld Ruuchwaark un een spierke Vergnöögen wee dat stilkens.

Us Morsen kunnen nargends Wuddeln schloahn, wiel wi joa up keen Stää laang genooch seeten. Dat trukk us van een Boostää noa d’ anner. Wi reisten van dor wor de Minschen flinker schnakken as een Gewehr scheeten deit, bit dorhen wor man an d’ heele Dach blods dree Wöär sächt. De dree Wöär Gägenden leegen us bäter – wat Oostfreesen wiers verstoahn köänt.

In disse Joahren hett Texas Bill us so mennich Spillwaark wiest, van dat een normoal Minschke ni wat to weeten kricht.

He kunn ton Bispill mit een Kluten in hunnerd Meter een Duuv van d’ Dakk scheeten. Disse siene ‚Fertichkeit’ hett us in dat rheinsche Köln moal aal Mann vöör Jachtern in d’ Büks miegen loaten.

Een Kolleechenbedrief de mit us reiste, de keem ut dat saarlandsche Sankt Ingbert. De Handwaarkers harn in hör Tohuuskuntrei keen rechdet Utkoamen, un trukken – so as wi ok - van hier noa dor. Stilkens de Waarkeree achteran. De Familin schullen joa nich schmachten. Dat geev tüschen us blods een gewaltigen Ünnerscheed – us gefull dat Herumtrekken, un wi harn nümms boaben us.

De Kolleechen ut dat Saarlandsche dreev de Nod, un see harn een klöötenbietrigen gnadderigen Keerl as Boas. Wenn he aal poar Doach up de Boostää updüüken de, denn meen he dries to us, wi schullen de Musik ovdrein. De Boostää wee keen Konzertsoal. Sien Lüü weesen ton knoien dor, un nich üm Musik to hörn.

Häst allmoal een Oostfrees beläävt, de sükk de Teepott wächnäämen lett? Dormit kanns dat verglieken. So een Geböören dat giel joa noa Vergeltung. De hett denn ok nich laang up sükk luuren loaten. Villicht hett de leev Gott dor son Tikk mit an dreit. Well weet dat all so nau.

Stuuv tägen us Boostää stunn näämich een katholschen Klosterschool.

Dat wee Moandachsmörgens jüüst noa d’ Frööstükk.

De Deerns up d’ Günntsied harn nettegroad groode Paus, dor jocht de Seehund mit sien Krüdelkoar up d’ Waarft. Seehund hevvt wi hum nöömt, wiel he mit sien Boart utseech as een Woaterhund. De Koar kummt stuuv vöör d’ Dönnerbalk ton stoahn, un de Keerl flücht man so in d’ Schiethuus. He har dat anschiens düchdich drokk in d’ Büx. De Dönnerbalk wee noch so een sanitären Inrichtung as dat vöör een halv Joahrhunnerd so goaelk wee. Över een Lokk in d’ Grund stunn een Kist mit een Dör.

Up disse Boostää wee dat een Kist ut de Iisentied – de wee näämich ut krüselt Blikk.

Wi harn us noch gannich recht van us Sönndachsbrand verhoalt, un stunnen mit Stükk ov wat Keerls in de tweede Etoasch an d’ Finster to schmööken, un ok woll üm een bietji mit de Deerns ut de Klosterschool to jachtern.

Blitz up Schlach wuur de Seehund ‚Texas Bill’ siene Beute. Us Indioaner laang sükk een rotklöärigen Tichelsteen her – tell sinnich bit füfftein – un denn galler he mit de Spröäk: „Nu hett he sien Büx ünnern“ de haartbraant Tichelsteen up dat blikkern Schiethuusdakk. Een Kanonenschlach ut Krupps Berta wee nix dortägen. Wi kunnen dat dönnern noch hörn, dor flooch all de Schiethuusdör open, un us Seehund stoof mit de Büx up d’ Hakken un noakend Mors noa buten. Dat is denn sowat as de letzde Vöörhang in d’ Theoater wäst – de Seehund hevvt wi up disse Boostää ni nich mehr to Gesicht kräägen.

Een Sönndach in Jübberde . . .

Jübberde – hevvt de Minschen mi foaken froacht – wor licht dat denn? Nich dat ikk nu een besünners Klooken bün, oaber doarup kunn ikk antern. Jübberde is een lüütji Dörp in d’ – so heet dat woll up Hochdüütsch - „Landkreis Leer“. Van Jübberde kann man woll noa d’ Ammerland röverspeen – wiel, Westerstää licht man een handbreet noa d’ Süüderkant up Ollenborch to. De „Regeern“ in Leer is dortägen all een bietji wiider wäch. Liekers kummt ut alle Gemeenten in de politische Kring Stöähn för dat Deertenhuus in Jübberde. Un jüüst dissed Deertenhuus har de Minschen van ümto un wiiderher nööcht hertokoamen, un sükk moal antokieken, wor dat dor so togeit. Allens moal vöörtostellen – un villicht dat een ov anner Minschenkind antotikkern mittodoon. Mittodoon, dat Deerten in een stuure Loach so een bäten hulpen word. Mit dorbi wee ok de buntklöärige Koo ut Moormerland. Disse buntklöärige Koo is keen Läverant för Melk, Botter un Kees – disse buntklöärige Koo is een Kring van Lüü, de Derten helpen, wenner see wüggelk in Nod sünd, in Läävensnod. Ikk hevv selten in soveele dankboare Oogen sehn as an disse Sönndach. Ikk hevv de Besöökers nich tellt, de sükk up de Padd noa Jübberde moakt harn. Loni Lenz ut Leer un Fritz Werner ut Ennepe bruksen an d’ Ennen van de Dach ok keen „Gage“ tellen – denn de beiden hevvt de heele Dach sungen oahn Doalers dorför to fördern. Äten un Drinken geev dat van schmörgens bit oabends in beste Utföörung – ikk hevv Minschen selten sükk so de Fingers schlikken sehn. De Kookentoafel de de Froolüü ut de Vereen bistüürt harn de kunn mit de beste Bakkeree mithollen. Ikk moot särgen, wenn ikk mien Sönndachshoot uphat har – de har ikk wiers för soveel Bemööten trukken. Dat wiesen, wat Hunnen köänt – wenner see up de richtige Oart anläärt warden – mook dat Drieven up de grode Hoff rund. Ikk för mien Deel mach särgen: Dat wee een moien Dach in Jübberde.

Een Stükkji Haart . . .